meyeu
Con bạn thường xuyên quấy khóc vào ban đêm khiến bạn lo lắng và mệt mỏi? Đây là vấn đề thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Việc tìm hiểu nguyên nhân trẻ khóc đêm là vô cùng quan trọng để có biện pháp xử lý phù hợp, giúp bé ngủ ngon và phát triển khỏe mạnh.
Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp tất cả thắc mắc về tình trạng trẻ hay khóc đêm, từ nguyên nhân, tác hại cho đến cách xử lý hiệu quả.
1. Nguyên nhân khiến trẻ hay khóc đêm
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ khóc đêm, có thể chia thành các nhóm chính sau:
1.1. Nguyên nhân sinh lý
Đói bụng:
-
Trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ bú mẹ, có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn do sữa mẹ dễ tiêu hóa. Dạ dày của bé còn rất nhỏ nên cần được bú sữa thường xuyên, khoảng 2-3 tiếng/lần.
-
Nếu bé bú sữa công thức, thời gian giữa các cữ bú có thể kéo dài hơn do sữa công thức khó tiêu hơn. Tuy nhiên, mẹ cần theo dõi biểu hiện của bé để đảm bảo bé được cung cấp đủ sữa.
-
Khi đói, bé sẽ có những biểu hiện như mút tay, xoay đầu tìm vú mẹ, khóc to,…
Tã bẩn:
-
Làn da của bé rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi sự ẩm ướt, bí bách do tã bẩn gây ra.
-
Bé có thể quấy khóc ngay sau khi đi vệ sinh hoặc sau một khoảng thời gian ngắn khi tã bẩn.
-
Ngoài ra, việc sử dụng các loại tã lót không phù hợp, chất liệu cứng, bí da cũng là nguyên nhân khiến bé khó chịu, quấy khóc.
Mọc răng:
-
Giai đoạn mọc răng thường bắt đầu từ tháng thứ 4 – 6 tuổi và kéo dài đến khi bé được 2 – 3 tuổi.
-
Khi mọc răng, bé sẽ cảm thấy đau nhức, ngứa ngáy ở vùng lợi, chảy nhiều nước bọt, sưng lợi, sốt nhẹ, bỏ bú, quấy khóc,…
-
Một số bé có thể khó chịu hơn vào ban đêm, quấy khóc nhiều hơn do cơn đau tăng lên.
Khó tiêu, đầy hơi:
-
Hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu, dễ gặp phải các vấn đề như khó tiêu, đầy hơi, táo bón, tiêu chảy,…
-
Nguyên nhân có thể do chế độ dinh dưỡng của mẹ (nếu bé bú mẹ) chưa phù hợp, hoặc bé ăn dặm quá sớm, ăn quá no, thức ăn khó tiêu,…
-
Khi bị đầy hơi, khó tiêu, bé sẽ quấy khóc, bụng to hơn bình thường, chướng bụng, khó ngủ, ngủ không ngon giấc,…
Dị ứng:
-
Một số loại dị ứng phổ biến ở trẻ nhỏ là dị ứng đạm sữa bò, dị ứng thức ăn (trứng, hải sản, đậu phộng,…), dị ứng thời tiết, dị ứng thuốc,…
-
Khi bị dị ứng, bé có thể có các biểu hiện như nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, tiêu chảy, nôn trớ, quấy khóc,…
-
Một số trường hợp dị ứng nặng có thể gây khó thở, sốc phản vệ, rất nguy hiểm đến tính mạng của bé.
Bệnh lý:
-
Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ mắc phải các bệnh lý như cảm cúm, sốt, ho, sổ mũi, viêm tai giữa, viêm phổi,…
-
Khi bị bệnh, bé sẽ cảm thấy khó chịu, đau đớn, mệt mỏi, bỏ bú, quấy khóc,…
-
Mẹ cần theo dõi sát sao các biểu hiện bất thường của bé, đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
1.2. Nguyên nhân tâm lý
Lo sợ, bất an:
-
Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, rất cần cảm giác an toàn, gần gũi bên cạnh mẹ.
-
Khi ở một mình trong bóng tối, xa rời vòng tay mẹ, bé có thể cảm thấy lo sợ, bất an, cô đơn và khóc.
-
Giai đoạn này, bé cũng bắt đầu hình thành tâm lý “sợ hãi chia ly”, khi mẹ vắng mặt, bé sẽ cảm thấy bất an và khóc đòi mẹ.
Thay đổi môi trường:
-
Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, rất nhạy cảm với những thay đổi xung quanh.
-
Việc thay đổi môi trường ngủ quen thuộc như chuyển nhà, đi du lịch, chuyển sang phòng ngủ khác,… có thể khiến bé lạ lẫm, khó thích nghi và quấy khóc.
Bị kích thích quá mức:
-
Việc tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng, tiếng ồn, chơi đùa quá khích trước khi đi ngủ khiến hệ thần kinh của bé bị kích thích, khó đi vào giấc ngủ, dễ giật mình, quấy khóc.
-
Ví dụ như: cho bé xem tivi, điện thoại, máy tính bảng trước khi đi ngủ; cho bé chơi các trò chơi vận động mạnh; để bé tiếp xúc với ánh sáng mạnh,…
1.3. Nguyên nhân khác
Chưa hình thành chu kỳ ngủ:
-
Trẻ sơ sinh chưa phân biệt được ngày đêm, đồng hồ sinh học chưa ổn định nên chu kỳ ngủ của bé chưa đều đặn.
-
Bé có thể ngủ nhiều vào ban ngày và thức giấc, quấy khóc vào ban đêm.
-
Theo thời gian, khi bé lớn dần, chu kỳ ngủ của bé sẽ ổn định hơn.
Di truyền:
-
Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò nhất định đến giấc ngủ của trẻ.
-
Nếu bố mẹ có tiền sử khó ngủ, mất ngủ, rối loạn giấc ngủ,… thì trẻ cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng tương tự.
2. Tác hại khi trẻ hay khóc đêm
Tình trạng trẻ hay khóc đêm kéo dài không chỉ khiến cha mẹ mệt mỏi mà còn gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ:
Ảnh hưởng đến trẻ:
-
Chậm phát triển thể chất: Thiếu ngủ khiến hormone tăng trưởng tiết ra ít, ảnh hưởng đến chiều cao, cân nặng của trẻ.
-
Rối loạn giấc ngủ: Khóc đêm kéo dài khiến trẻ mệt mỏi, khó đi vào giấc ngủ sâu, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
-
Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ hay cáu gắt, quấy khóc, khó chịu, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, hành vi.
Ảnh hưởng đến cha mẹ:
-
Mệt mỏi, căng thẳng: Thức đêm dỗ con khiến cha mẹ thiếu ngủ, mệt mỏi, căng thẳng, ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe.
-
Ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống: Sự mệt mỏi khiến cha mẹ giảm năng suất làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
3. Cách xử lý khi trẻ hay khóc đêm
Để giúp bé ngủ ngon và phát triển toàn diện, cha mẹ cần tìm hiểu kỹ nguyên nhân và áp dụng cách xử lý phù hợp với từng trường hợp cụ thể:
3.1. Đối với nguyên nhân sinh lý:
-
Đói bụng: Cho bé bú hoặc ăn ngay khi có dấu hiệu đòi bú, như mút tay, tìm vú mẹ, cựa quậy, khóc… Đảm bảo bé bú/ăn đủ no, không nên cho bú/ăn quá lâu vì có thể khiến bé đầy hơi, khó tiêu.
-
Tã bẩn: Hãy kiểm tra tã cho bé thường xuyên, đặc biệt khi bé cựa quậy, khóc. Thay tã mới ngay khi phát hiện tã ướt hoặc bẩn, vệ sinh sạch sẽ vùng quấn tã bằng nước ấm và khăn mềm.
-
Mọc răng: Massage nhẹ nhàng nướu cho bé bằng gạc rơ lưỡi hoặc ngón tay sạch, sử dụng các sản phẩm hỗ trợ mọc răng được bác sĩ khuyên dùng. Giữ vệ sinh răng miệng cho bé sạch sẽ, cho bé gặm nướu lạnh hoặc đồ chơi mọc răng để giảm đau, ngứa.
-
Khó tiêu, đầy hơi:
-
Với trẻ bú mẹ: Mẹ nên điều chỉnh chế độ ăn, hạn chế các thực phẩm gây đầy hơi như súp lơ, bắp cải, đồ uống có ga…
-
Với trẻ ăn dặm: Mẹ nên cho bé ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn, tránh để bé ăn quá no, nhai kỹ trước khi nuốt. Ưu tiên các món ăn dễ tiêu hóa, nấu chín kỹ.
-
Cho bé uống đủ nước, massage bụng cho bé theo chiều kim đồng hồ để hỗ trợ tiêu hóa.
-
-
Dị ứng: Nếu nghi ngờ bé bị dị ứng, cha mẹ cần đưa bé đi khám để được bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân và hướng dẫn điều trị. Tránh tự ý điều trị cho bé.
-
Bệnh lý: Khi bé có dấu hiệu bệnh lý như sốt, ho, sổ mũi, tiêu chảy…, cha mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Không nên tự ý cho bé uống thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
3.2. Đối với nguyên nhân tâm lý:
-
Lo sợ, bất an:
-
Tạo cảm giác an toàn cho bé bằng cách vỗ về, ôm ấp, hát ru, nói chuyện với bé bằng giọng nhẹ nhàng.
-
Cho bé ngủ cùng bố mẹ trong giai đoạn đầu đời (nếu có thể).
-
Đặt một chiếc khăn hoặc đồ chơi quen thuộc có mùi của mẹ bên cạnh bé khi bé ngủ.
-
-
Thay đổi môi trường:
-
Giữ nguyên thói quen ngủ của bé dù thay đổi môi trường xung quanh.
-
Cho bé làm quen với môi trường mới từ từ, không nên ép buộc bé.
-
-
Bị kích thích quá mức:
-
Tạo không gian yên tĩnh, thư giãn cho bé trước khi đi ngủ.
-
Hạn chế cho bé tiếp xúc với ánh sáng xanh từ tivi, điện thoại, máy tính bảng ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.
-
Không cho bé chơi đùa quá khích, xem các chương trình có nội dung bạo lực trước khi đi ngủ.
-
3.3. Đối với các nguyên nhân khác:
-
Chưa hình thành chu kỳ ngủ:
-
Thiết lập thói quen ngủ – thức đều đặn cho bé, phân biệt rõ ràng ngày và đêm.
-
Cho bé tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào buổi sáng và hạn chế ánh sáng vào buổi tối.
-
-
Di truyền:
-
Nếu gia đình có tiền sử khó ngủ, cha mẹ cần chú ý tạo điều kiện thuận lợi để bé có giấc ngủ ngon ngay từ nhỏ.
-
Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho bé, đặc biệt là Canxi và Vitamin D. Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung Vitamin D3 và Canxi cho bé.
-
Bằng cách thấu hiểu và áp dụng linh hoạt các biện pháp trên, cha mẹ sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon, phát triển khỏe mạnh cả về thể chất và tinh thần.
Lưu ý:
-
Cha mẹ cần kiên nhẫn, nhẹ nhàng khi dỗ dành bé.
-
Tránh la mắng, quát nạt bé khi bé khóc đêm.
-
Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu tình trạng bé khóc đêm kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường.
Hiểu được nguyên nhân tại sao trẻ hay khóc đêm là chìa khóa giúp cha mẹ tìm ra giải pháp hiệu quả nhất. Bằng cách chăm sóc, vỗ về bé đúng cách, cha mẹ sẽ giúp bé có giấc ngủ ngon, phát triển khỏe mạnh. Hãy nhớ rằng, kiên nhẫn và thấu hiểu là chìa khóa để đồng hành cùng con trong giai đoạn phát triển đầu đời.
