meyeu
Lo lắng con bị gù lưng? Tìm hiểu ngay nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị gù lưng ở trẻ em hiệu quả nhất. Bác sĩ chuyên khoa chia sẻ bí quyết phòng ngừa và khắc phục gù lưng, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Cập nhật 2025!
Gù lưng không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho trẻ em. Theo thống kê, tỷ lệ trẻ em bị gù lưng đang ngày càng gia tăng, trở thành nỗi lo lắng của rất nhiều bậc phụ huynh. Vậy làm sao để nhận biết con bị gù lưng? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về gù lưng ở trẻ em, từ nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả nhất, được cập nhật mới nhất năm 2025.
Gù lưng ở trẻ em là gì?
Gù lưng, hay còn gọi là kyphosis, là tình trạng cột sống cong bất thường về phía trước ở phần lưng trên, tạo thành hình dạng giống như cái bướu. Ở trẻ em, gù lưng có thể xuất hiện ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Một đường cong nhẹ ở lưng là bình thường, nhưng khi góc cong vượt quá 50 độ thì được xem là gù lưng. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình, khiến trẻ tự ti, mà còn gây đau đớn, khó thở và ảnh hưởng đến sự phát triển của phổi, tim mạch.
Các dạng gù lưng thường gặp ở trẻ em:
- Gù lưng tư thế: Thường do tư thế ngồi, đứng, nằm sai. Dễ điều chỉnh bằng cách thay đổi tư thế.
- Gù lưng Scheuermann: Do sự phát triển bất thường của đốt sống, khiến đốt sống bị chèn ép phía trước.
- Gù lưng bẩm sinh: Do dị tật cột sống bẩm sinh.
Nguyên nhân gây gù lưng ở trẻ em
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến gù lưng ở trẻ em, bao gồm cả yếu tố di truyền và các thói quen sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:
Tư thế sai: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt là ở trẻ đang tuổi đi học. Ngồi học sai tư thế trong thời gian dài, cúi đầu xem điện thoại, máy tính bảng, mang vác balo quá nặng đều có thể gây gù lưng.
Bệnh Scheuermann: Đây là một bệnh lý về cột sống, khiến các đốt sống phát triển không đều, gây gù. Nguyên nhân chính xác của bệnh chưa được xác định rõ, nhưng yếu tố di truyền được cho là đóng vai trò quan trọng.
Yếu tố bẩm sinh: Một số trẻ sinh ra đã bị dị tật cột sống, dẫn đến gù lưng. Những trường hợp này thường cần phẫu thuật can thiệp.
Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như viêm cột sống dính khớp, loãng xương, lao cột sống cũng có thể gây gù lưng.
Chấn thương: Chấn thương vùng lưng cũng có thể làm tổn thương cột sống và gây gù.
Yếu tố dinh dưỡng: Thiếu hụt canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của xương cũng có thể làm tăng nguy cơ gù lưng.
Nhận biết dấu hiệu gù lưng ở trẻ: Quan sát tinh tế, chăm sóc kịp thời
Việc phát hiện sớm gù lưng ở trẻ rất quan trọng để có thể can thiệp và điều chỉnh kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu cha mẹ nên lưu ý để theo dõi và chăm sóc sức khỏe cột sống cho con em mình.
Những dấu hiệu dễ dàng quan sát được:
Lưng có xu hướng cong về phía trước: “Lưng gù có thể dễ dàng nhận thấy khi nhìn trẻ từ phía bên hông. Cột sống của trẻ sẽ cong ra phía sau nhiều hơn bình thường, đặc biệt là ở vùng lưng trên, tạo thành một đường cong bất thường. Hãy so sánh dáng đứng của con với những đứa trẻ khác cùng tuổi để thấy rõ sự khác biệt. Bạn cũng có thể chụp ảnh con từ phía sau và bên hông để dễ dàng so sánh và theo dõi sự thay đổi tư thế theo thời gian.”
Vai hơi cong về phía trước, tạo cảm giác vai tròn: “Vai tròn là khi hai vai của trẻ đổ về phía trước, làm cho phần ngực trông hóp lại. Quan sát trẻ từ phía trước, bạn sẽ thấy hai vai không thẳng hàng mà hơi cong về phía trước. Nhìn từ phía sau, bạn có thể thấy xương bả vai của trẻ nhô ra rõ hơn.”
Đầu thường có xu hướng cúi thấp, đặc biệt là khi đọc sách hoặc sử dụng điện thoại: “Khi trẻ cúi đầu thường xuyên, cơ cổ sẽ bị kéo căng, gây đau mỏi và ảnh hưởng đến dáng đứng. Hãy quan sát xem con bạn có thường xuyên cúi đầu khi học bài, đọc sách, xem tivi hoặc sử dụng điện thoại, máy tính bảng hay không. Nếu trẻ duy trì tư thế này trong thời gian dài, nguy cơ gù lưng sẽ tăng cao.”
Một bên vai có vẻ cao hơn bên còn lại, có thể kèm theo hiện tượng lệch vai: “Lệch vai là khi một bên vai của trẻ cao hơn bên còn lại. Điều này có thể do trẻ thường xuyên mang vác nặng một bên vai hoặc do các vấn đề về cột sống. Hãy quan sát kĩ hai vai của con khi trẻ đứng thẳng, xem chúng có nằm trên cùng một đường thẳng hay không.”
Xương bả vai có thể nhô ra hơn bình thường, dễ dàng nhìn thấy khi trẻ mặc áo thun ôm: “Khi trẻ bị gù lưng, xương bả vai có xu hướng nhô ra phía sau. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy điều này khi trẻ mặc áo thun ôm sát. So sánh với những đứa trẻ khác hoặc với ảnh cũ của con để thấy rõ sự thay đổi.”
Khoảng cách giữa hai cánh tay và thân người khi đứng thẳng có vẻ hẹp hơn bình thường: “Ở tư thế đứng thẳng tự nhiên, giữa hai cánh tay và thân người của trẻ sẽ có một khoảng cách nhất định. Nếu khoảng cách này bị thu hẹp, đó có thể là dấu hiệu của gù lưng.”
Khi cúi người về phía trước, phần lưng trên có vẻ nhô lên cao hơn: “Hãy yêu cầu trẻ cúi người về phía trước, giữ hai chân thẳng và buông thõng tay. Quan sát phần lưng trên của trẻ. Nếu phần lưng này nhô lên cao hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu của gù lưng.”
Điều trị gù lưng ở trẻ em: Phương pháp đa dạng, hiệu quả tối ưu
Việc điều trị gù lưng ở trẻ em phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng, tuổi của trẻ và tình trạng sức khỏe tổng quát.
Thay đổi lối sống và các bài tập tại nhà – Nền tảng cho cột sống khỏe mạnh
- Tư thế đúng: Duy trì tư thế đúng là yếu tố quan trọng nhất trong việc phòng ngừa và điều trị gù lưng. Khi ngồi học, hãy đảm bảo lưng thẳng, vai thả lỏng, hai chân chạm đất. Khi đứng, hãy giữ đầu thẳng, vai cân bằng, bụng hóp nhẹ. Khi nằm ngủ, nên nằm ngửa hoặc nằm nghiêng, sử dụng gối có độ cao vừa phải. Tránh các tư thế xấu như cúi gập người khi đọc sách, xem điện thoại, ngồi học với bàn ghế không phù hợp.
- Bài tập kéo giãn và tăng cường cơ bắp: Các bài tập giúp kéo giãn cột sống, tăng cường cơ bắp lưng và bụng sẽ hỗ trợ đắc lực trong việc điều chỉnh tư thế và giảm đau mỏi. Một số bài tập đơn giản mà bạn có thể hướng dẫn con thực hiện tại nhà bao gồm: bài tập duỗi thẳng lưng, bài tập kéo giãn ngực, bài tập plank, bài tập bridge… Hãy khuyến khích con tập luyện đều đặn mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.”
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển khỏe mạnh của xương khớp. Hãy đảm bảo con bạn được cung cấp đầy đủ canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết khác. Một số thực phẩm giàu canxi và vitamin D bao gồm: sữa, sữa chua, phô mai, cá hồi, trứng, rau xanh đậm… Khuyến khích trẻ uống đủ nước mỗi ngày.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị hiệu quả cho gù lưng, đặc biệt là trong trường hợp gù lưng do tư thế sai hoặc bệnh Scheuermann. Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ sử dụng các kỹ thuật chuyên môn như massage, kéo giãn, điện trị liệu, siêu âm trị liệu… để giảm đau, tăng cường lưu thông máu, cải thiện phạm vi vận động và điều chỉnh tư thế. Số buổi vật lý trị liệu và thời gian điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng của từng trẻ.
Đeo đai chống gù – Hỗ trợ điều chỉnh cột sống
Đai chống gù có tác dụng hỗ trợ điều chỉnh cột sống, giữ cho lưng thẳng và ngăn ngừa gù lưng tiến triển nặng hơn. Có nhiều loại đai chống gù khác nhau, từ đai mềm đến đai cứng. Bác sĩ sẽ tư vấn loại đai phù hợp và hướng dẫn cách sử dụng đúng cách. Thời gian đeo đai mỗi ngày cũng sẽ được bác sĩ chỉ định cụ thể. Lưu ý, đeo đai chống gù không phải là phương pháp điều trị duy nhất và không thể thay thế hoàn toàn cho các bài tập và vật lý trị liệu.
Phẫu thuật – Giải pháp cuối cùng cho trường hợp nặng
Phẫu thuật chỉ được chỉ định trong những trường hợp gù lưng rất nặng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn, gây chèn ép tủy sống hoặc dây thần kinh, hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp. Có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng trẻ. Phẫu thuật tiềm ẩn nhiều rủi ro và biến chứng, vì vậy cần được cân nhắc kỹ lưỡng và thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm.
Gù lưng ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến dáng vẻ bên ngoài mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe và sự phát triển lâu dài. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và điều trị kịp thời là chìa khóa vàng để bảo vệ cột sống của con. Mong rằng những thông tin này sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng con trong hành trình chăm sóc sức khỏe cột sống.
