Chảy máu cam ở trẻ: Nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa

Chảy máu cam, hay còn gọi là chảy máu mũi, là hiện tượng thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ từ 2-10 tuổi. Tuy phần lớn trường hợp chảy máu cam không nghiêm trọng và có thể xử lý tại nhà, nhưng cha mẹ vẫn cần trang bị kiến thức đầy đủ để biết cách xử trí kịp thời và hiệu quả, tránh gây hoang mang cho trẻ và phòng ngừa những biến chứng tiềm ẩn. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa chảy máu cam ở trẻ.

Chảy máu cam ở trẻ là gì?

Chảy máu cam xảy ra khi các mạch máu nhỏ li ti trong niêm mạc mũi bị vỡ. Niêm mạc mũi rất mỏng manh và chứa nhiều mạch máu, khiến vùng này dễ bị tổn thương. 

Có hai loại chảy máu cam chính: chảy máu mũi trước và chảy máu mũi sau. 

• Chảy máu mũi trước, phổ biến hơn, xuất phát từ phần trước của vách ngăn mũi. Loại này thường nhẹ và dễ cầm máu. 
• Chảy máu mũi sau, ít gặp hơn, bắt nguồn từ phần sâu hơn trong mũi và thường chảy nhiều hơn, đôi khi cần sự can thiệp y tế.

Nguyên nhân gây chảy máu cam ở trẻ em

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chảy máu cam ở trẻ, từ những tác động đơn giản hàng ngày đến các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Nguyên nhân tại mũi:

• Thời tiết khô hanh: Không khí khô, đặc biệt là trong mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa nhiều, có thể làm khô niêm mạc mũi, khiến nó dễ bị kích ứng và chảy máu.
• Ngoáy mũi: Thói quen ngoáy mũi, đặc biệt là khi móng tay dài và sắc, có thể làm tổn thương các mạch máu mỏng manh trong mũi.
• Chấn thương: Va đập, ngã hoặc bị vật cứng va vào mũi có thể gây chảy máu cam.
• Dị vật trong mũi: Trẻ nhỏ đôi khi nhét các vật nhỏ vào mũi, gây kích ứng và chảy máu.
• Lạm dụng thuốc xịt mũi: Sử dụng thuốc xịt mũi quá thường xuyên có thể làm khô và tổn thương niêm mạc mũi.

Bệnh lý liên quan đến mũi:

• Viêm mũi, viêm xoang, cảm lạnh: Các bệnh lý này gây viêm nhiễm và sưng niêm mạc mũi, làm tăng nguy cơ chảy máu.
• Polyp mũi: Polyp là những khối u nhỏ, lành tính trong mũi, có thể gây kích ứng và chảy máu.
• Cấu trúc mũi bất thường: Vách ngăn mũi bị lệch hoặc các dị tật bẩm sinh khác có thể làm cản trở luồng không khí, gây khô mũi và chảy máu.

Nguyên nhân toàn thân:

• Rối loạn đông máu: Một số bệnh lý về máu, như bệnh Hemophilia, có thể làm giảm khả năng đông máu, khiến chảy máu cam khó cầm.
• Sử dụng thuốc chống đông máu: Một số loại thuốc, như Aspirin, có thể làm loãng máu và tăng nguy cơ chảy máu.
• Tăng huyết áp: Huyết áp cao có thể làm tăng áp lực lên các mạch máu, bao gồm cả mạch máu trong mũi, dẫn đến chảy máu.
• Thiếu vitamin C và K: Vitamin C và K đóng vai trò quan trọng trong quá trình đông máu. Thiếu hụt các vitamin này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.

Cách xử lý khi trẻ bị chảy máu cam

Khi trẻ bị chảy máu cam, cha mẹ cần bình tĩnh và thực hiện các bước sau để cầm máu và giúp trẻ thoải mái hơn:

• Bước 1: Trấn an trẻ: Trẻ thường sợ hãi khi thấy máu. Hãy trấn an và giúp trẻ bình tĩnh để dễ dàng thực hiện các bước tiếp theo.
• Bước 2: Tư thế đúng: Cho trẻ ngồi thẳng lưng, hơi cúi đầu về phía trước. Tuyệt đối không để trẻ ngửa đầu ra sau, vì máu có thể chảy xuống họng gây nôn ói.
• Bước 3: Bóp mũi: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp nhẹ nhàng hai cánh mũi của trẻ, ngay phía dưới sống mũi. Giữ nguyên tư thế này trong khoảng 5-10 phút. Lưu ý không bóp quá mạnh hoặc bóp phần xương sống mũi.
• Bước 4: Theo dõi: Sau 10 phút, thả tay ra nhẹ nhàng và quan sát xem máu đã ngừng chảy chưa. Nếu máu vẫn chảy, lặp lại bước 3.
• Bước 5: Chăm sóc sau khi cầm máu: Sau khi máu đã ngừng chảy, cho trẻ nghỉ ngơi. Tránh để trẻ ngoáy mũi, xì mũi mạnh hoặc cúi người trong vài giờ sau đó. Có thể chườm lạnh lên sống mũi để giảm sưng và khó chịu.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp chảy máu cam ở trẻ đều có thể xử lý tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu:

• Chảy máu không ngừng sau 20 phút sơ cứu.
• Chảy máu cam tái phát thường xuyên.
• Máu chảy nhiều và nhanh, khó cầm.
• Chảy máu cam kèm theo các triệu chứng khác như sốt, chóng mặt, khó thở, nôn ra máu, da xanh xao.
• Trẻ bị chấn thương nặng vùng mặt hoặc đầu.
• Trẻ đang sử dụng thuốc chống đông máu.
• Trẻ có tiền sử bệnh lý về máu.
• Chảy máu cam kèm theo các vết bầm tím trên da.

Việc đi khám bác sĩ kịp thời sẽ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây chảy máu cam và có phương án điều trị phù hợp, tránh những biến chứng nguy hiểm.

Phòng ngừa chảy máu cam ở trẻ

Phòng ngừa chảy máu cam ở trẻ em quan trọng hơn là điều trị. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Duy trì độ ẩm không khí: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng, đặc biệt là vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa.
• Vệ sinh mũi đúng cách: Hướng dẫn trẻ rửa mũi bằng nước muối sinh lý hàng ngày, đặc biệt là khi bị cảm cúm hoặc dị ứng.
• Tránh ngoáy mũi: Khuyến khích trẻ không ngoáy mũi và cắt móng tay thường xuyên.
• Bôi trơn niêm mạc mũi: Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý hoặc kem dưỡng ẩm chuyên dụng để giữ ẩm cho niêm mạc mũi, đặc biệt là khi thời tiết khô hanh.
• Uống đủ nước: Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày để giữ cơ thể đủ nước và niêm mạc mũi không bị khô.
• Ăn uống đủ chất: Bổ sung đầy đủ vitamin C và K trong chế độ ăn uống của trẻ.
• Điều trị dứt điểm các bệnh lý về mũi: Nếu trẻ bị viêm mũi, viêm xoang hoặc các bệnh lý khác về mũi, cần điều trị dứt điểm để tránh gây chảy máu cam.
• Tránh các tác nhân gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, phấn hoa và các chất gây dị ứng khác.

Chảy máu cam tuy thường không nguy hiểm nhưng có thể gây lo lắng cho cả trẻ và cha mẹ. Áp dụng các biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả nêu trên sẽ giúp bảo vệ sức khỏe bé yêu, tạo môi trường sống trong lành và thoải mái hơn cho trẻ, đồng thời giúp cha mẹ yên tâm hơn trong việc chăm sóc con cái. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe cho trẻ ngay từ những điều nhỏ nhất!